Deregulacja usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych i podatkowych

Od 10.08.2014 r. do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych i podatkowych, sporządzania deklaracji podatkowych a także udzielania podatnikom pomocy w tym zakresie nie jest już konieczne posiadanie certyfikatu księgowego wydawanego przez Ministra Finansów bądź tytułu doradcy podatkowego, czy biegłego rewidenta.

Zmiana ta została wprowadzona ustawą z 9.05.2014 r. o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych, która w tym zakresie weszła w życie po 60 dniach od jej ogłoszenia (co nastąpiło 10 czerwca 2014 r. w DzU poz. 768).

Nowelizacja zawiera też regulacje przejściowe dotyczące zachowania ważności dotychczas wydanych certyfikatów księgowych (będzie można się nimi posługiwać w celu poświadczenia swoich kwalifikacji, a wykaz osób które uzyskały certyfikat będzie zamieszczony w celach informacyjnych na stronie internetowej Ministerstwa Finansów) i określa zasady postępowania w przypadku wniosków o ich wydanie złożonych przed wejściem w życie nowelizacji.

Poniżej zamieszczamy omówienie nowych przepisów. 

Jakie są warunki usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych po wejściu w życie „ustawy deregulacyjnej”?

Od 10.08.2014 r. czynności usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych może wykonywać każda osoba, która:

● posiada pełną zdolność do czynności prawnych i nie była karana za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe ani za czyn określony w rozdziale 9 uor, oraz

● posiada ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej.

Nie jest już wymagany certyfikat księgowy wydany przez Ministra Finansów.

Po zmianach obowiązek ubezpieczenia OC dotyczy wyłącznie wykonywania czynności prowadzenia ksiąg rachunkowych. Nie są natomiast objęte obowiązkiem ubezpieczenia OC czynności prowadzenia ksiąg podatkowych oraz sporządzania deklaracji podatkowych[1]. Ze względu na związane z tym ryzyko radzimy jednak zawrzeć dobrowolnie umowy ubezpieczenia OC od tych czynności.

Wysokość minimalnej sumy ubezpieczenia OC za prowadzenie ksiąg rachunkowych określi Minister Finansów w rozporządzeniu. Do czasu jego wejścia w życie – zostają utrzymane w mocy – stosownie do art. 37 ustawy deregulacyjnej – przepisy obecnie obowiązującego rozporządzenia z 16.12.2008 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorców wykonujących działalność z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (DzU nr 234 poz. 1576).

Warto przy tej okazji nadmienić, że równocześnie z dereglamentacją usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych umożliwiono wykonywanie czynności doradztwa podatkowego, polegających na:

● prowadzeniu, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielaniu im pomocy w tym zakresie,

● sporządzaniu, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielaniu im pomocy w tym zakresie

każdej osobie, która podejmuje się świadczenia takich usług bez konieczności spełniania jakichkolwiek wymogów. Usługobiorcom radzimy ostrożność przy wyborze osób świadczących tego rodzaju usługi.

Czy nadal możliwe będzie zdawanie egzaminu, pozwalającego uzyskać certyfikat księgowy?

Nie przewiduje się dalszego uzyskiwania certyfikatów księgowych. Przepisy przejściowe ustawy deregulacyjnej (art. 23 ust. 2) umożliwiają jedynie przystąpienie do egzaminu osobom, które złożyły taki wniosek do Ministerstwa Finansów do 9.08.2014 r.

W październiku 2014 r. planowane jest przeprowadzenie tego, ostatniego już, egzaminu sprawdzającego kwalifikacje do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych osób, które złożyły w terminie stosowny wniosek i wniosą opłatę za egzamin. Egzamin zostanie przeprowadzony zgodnie z dotychczas obowiązującymi zasadami. Każdy, kto otrzyma zaświadczenie potwierdzające zdanie egzaminu z wynikiem pozytywnym, będzie mógł w ciągu trzech miesięcy wystąpić z wnioskiem o wydanie certyfikatu księgowego. Dla otrzymania certyfikatu księgowego niezbędne będzie – oprócz zdania egzaminu z wynikiem pozytywnym – tak jak dotychczas, udokumentowanie dwuletniej praktyki w księgowości, posiadania co najmniej średniego wykształcenia oraz niekaralności i pełnej zdolności do czynności prawnych.

Uczestnik egzaminu, który uzyska negatywną oceną, będzie mógł w ciągu 21 dni od dnia ogłoszenia wyników złożyć pisemne odwołanie od wyników egzaminu do Komisji Egzaminacyjnej. Komisja ma 30 dni na rozpatrzenie odwołania. Jeśli odwołanie zostanie przez Komisję uznane, to odwołujący będzie miał trzy miesiące (od dnia otrzymania pozytywnego rozstrzygnięcia) na złożenie wniosku o wydanie certyfikatu księgowego.

Osoba, która wniosła wpłatę na egzamin i do niego nie przystąpiła, będzie mogła wystąpić o zwrot tej opłaty po udokumentowaniu ważnych przyczyn losowych, które uniemożliwiły jej przystąpienie do egzaminu.

Osoby, które już wcześniej zdały egzamin, otrzymały zaświadczenie potwierdzające uzyskanie wyniku pozytywnego, ale np. z powodu braku praktyki nie wystąpiły z wnioskiem o wydanie certyfikatu księgowego, mogą do 10.11.2014 r. wystąpić z wnioskiem o jego wydanie, pod warunkiem oczywiście że braki te zostały uzupełnione.

W lipcu tego roku ukończyłam studia podyplomowe z zakresu rachunkowości. Chciałabym ubiegać się o certyfikat księgowy, jednak dyplom ukończenia studiów otrzymam we wrześniu 2014 r. a do okresu wymaganej praktyki brakuje mi trzech miesięcy. Co zrobić, aby uzyskać certyfikat?

Na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy z 9.05.2014 r. o ułatwieniu dostępu do wykonania niektórych zawodów regulowanych, każda osoba, która do 9.08.2014 r. złożyła wniosek o wydanie certyfikatu księgowego, uzyska certyfikat na dotychczasowych zasadach.

Do wniosku o wydanie certyfikatu księgowego (wniosek dostępny jest na stronach internetowych Ministerstwa Finansów), należało załączyć:

● informację z Krajowego Rejestru Karnego, opatrzoną datą nie wcześniejszą niż 30 dni przed złożeniem wniosku, „o niekaralność” za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwa skarbowe oraz za czyny określone w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości (uor),

● dokumenty potwierdzające trzyletnią praktykę w księgowości (świadectwo pracy lub zaświadczenie wydane przez pracodawcę),

● dokumenty potwierdzające posiadanie wykształcenia magisterskiego o kierunku rachunkowość, lub innego magisterskiego uzupełnionego studiami podyplomowymi.

Istotne jest, aby dokumentując praktykę w księgowości pamiętać, że obejmuje ona jedynie czynności uregulowane przepisami uor, do których należą:

● prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym, lub

● wycena aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego, lub

● sporządzanie sprawozdań finansowych, lub

● badanie sprawozdań finansowych pod nadzorem biegłego rewidenta (dotyczy to asystentów/aplikantów uczestniczących w badaniu sprawozdań finansowych przez firmy audytorskie).

Uwzględniane jest doświadczenie zawodowe nabyte na podstawie:

● stosunku pracy, w wymiarze czasu pracy nie mniejszym niż 1/2 etatu – w tym przypadku dopuszczalne jest udokumentowanie praktyki z różnych lat pracy, między którymi następowały np. przerwy w zatrudnieniu, urlopy bezpłatne i wychowawcze; zsumowaniu nie podlega natomiast staż pracy nabyty w tym samym czasie w różnych miejscach zatrudnienia np. świadczenie pracy równolegle w dwóch podmiotach, w każdym na pół etatu, traktowane jest jako jeden okres,

● odpłatnej umowy cywilnoprawnej zawartej z przedsiębiorcą prowadzącym usługowo księgi rachunkowe; umowa cywilnoprawna zawarta z podmiotem prowadzącym inną działalność niż usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych nie jest uwzględniana,

● w ramach umowy spółki oraz w ramach prowadzenia własnej działalności gospodarczej.

W przypadku poruszonym w pytaniu warunkiem wszczęcia procedury było złożenie wniosku o wydanie certyfikatu księgowego do 9.08.2014 r.

Gdyby do wniosku nie zostały załączone wszystkie wymagane dokumenty (w tym dyplom lub świadectwa ukończenia studiów oraz dokument potwierdzający praktykę w księgowości), byłby on potraktowany jako niekompletny, z uwagi na braki formalne i podlegałby procedurze określonej w Kodeksie postępowania administracyjnego (Kpa). Wnioskodawca byłby wezwany do uzupełnienia braków w terminie 7 dni, a gdy nie miałby możności uzupełnienia dokumentów w tym terminie, mógłby skorzystać z innych przysługujących mu uprawnień, jak zwrócenie się z wnioskiem o zawieszenie postępowania administracyjnego.

Jeśli czytelniczka do 9.08.2014 r. nie złożyła wniosku o wydanie certyfikatu księgowego to nie ma już możliwości ubiegania się o ten certyfikat.

Wskazany termin jest tzw. terminem materialno-prawnym więc nie można go przywrócić. Instytucja przywrócenia terminu określona w art. 58 Kpa ma zastosowanie wyłącznie w postępowaniu procesowym. Dlatego w opisanym przypadku nie jest możliwe rozpatrzenie wniosku o wydanie certyfikatu złożonego po 9.08.2014 r.

Usługi prowadzenia ksiąg i doradztwa podatkowego

świadczone przez osobę fizyczną - wymagane uprawnienia

* Uprawnienia do wykonywania takich usług mają także adwokaci i radcowie prawni (art. 3 ust. 1 ustawy o doradztwie podatkowym).

** Za czyny określone w art. 76a ust. 3 pkt 2 ustawy o rachunkowości, za przestępstwa przeciwko: wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, skarbowe, określone w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości.

Uwaga, od 10.08.2014 r., w przypadku gdy osoba fizyczna (przedsiębiorca) zatrudnia inne osoby przy wykonywaniu czynności usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, wskazane w tabeli wymagania  odnoszą się do osób wykonujących czynności z tego zakresu, za wyjątkiem zawarcia umowy ubezpieczenia OC za szkody wyrządzone w związku z prowadzona działalnością  - ten obowiązek spoczywa na przedsiębiorcy.

Powyższy artykuł został opracowany przez miesięcznik Rachunkowość.

Nowości w ofercie Oddziału Wielkopolskiego SKwP związane z wprowadzeniem deregulacji (kliknij i czytaj więcej) >>