Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych - aktualny stan prawny

Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych

Prawo nie określa wymogów co do wykształcenia i praktyki osób zatrudnionych w działach księgowości i zajmujących się rachunkowością, prowadząc księgi w siedzibie firmy. Inaczej ma się sytuacja w przypadku usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych zostało uregulowane w rozdziale 8a ustawy o rachunkowości. Aby móc świadczyć usługi w tym zakresie niezbędne jest posiadanie certyfikatu księgowego (za wyjątkiem doradców podatkowych i biegłych rewidentów, którzy na mocy innych ustaw są uprawnieni do usługowego prowadzenia ksiąg).

Kto może ubiegać się o certyfikat księgowy?

Certyfikat księgowy mogą uzyskać osoby, które posiadają pełną zdolność od czynności prawnych oraz korzystają z pełni praw publicznych, nie były skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości oraz spełniają jeden z trzech warunków określonych w art. 76b ust 1 pkt 3 ustawy, tj:

1. Posiadają trzyletnią praktykę w księgowości oraz posiadają wykształcenie wyższe magisterskie uzyskane na kierunku rachunkowość lub na innym kierunku ekonomicznym o specjalności rachunkowość lub innej, dla której plan studiów i program kształcenia odpowiadał wymogom określonym przez organy uczelni dla specjalności rachunkowość, w jednostkach organizacyjnych uprawnionych, zgodnie z odrębnymi przepisami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych,
2. Posiadają trzyletnią praktykę w księgowości, posiadają wykształcenie wyższe magisterskie lub równorzędne na kierunku innym niż rachunkowość oraz ukończyły studia podyplomowe z zakresu rachunkowości w jednostkach organizacyjnych uprawnionych, zgodnie z odrębnymi przepisami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych,
3. Posiadają dwuletnią praktykę w księgowości i wykształcenie co najmniej średnie oraz złożą z wynikiem pozytywnym egzamin sprawdzający kwalifikacje osób ubiegających się o certyfikat księgowy.

Aktualny wykaz jednostek organizacyjnych uprawnionych do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych zamieszczony jest na stronie: http://www.ck.gov.pl.
W Poznaniu taką uczelnią jest Uniwersytet Ekonomiczny. Ponadto Wyższa Szkoła Handlu i Rachunkowości organizuje wraz z Uniwersytetem Ekonomicznym we Wrocławiu studia podyplomowe spełniające wymagania zawarte w pkt2.

Praktyka w księgowości

Jednym z elementów, oprócz wykształcenia jest posiadanie odpowiedniej praktyki. Za praktykę w księgowości, zgodnie z art. 76b ust. 2 ustawy o rachunkowości, uważa się wykonywanie - na podstawie stosunku pracy w wymiarze czasu pracy nie mniejszym niż ½ etatu, odpłatnej umowy cywilnoprawnej zawartej z przedsiębiorcą świadczącym usługi w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, umowy spółki lub w związku z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej – następujących czynności:

• prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym, lub
• wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego, lub
• sporządzanie sprawozdań finansowych, lub
• badanie sprawozdań finansowych, pod nadzorem biegłego rewidenta.

Procedura dotyczą zgłaszania się kandydatów na egzamin

Osoba ubiegająca się o zakwalifikowanie do egzaminu składa do ministra właściwego do spraw finansów publicznych wniosek (propozycja wzoru wniosku do pobrania ze strony Ministerstwa Finansów), który powinien zawierać następujące dane:

• numer PESEL (a w przypadku osób nieposiadających obywatelstwa polskiego - numer i rodzaj dokumentu potwierdzającego tożsamość),
• imiona i nazwisko,
• datę i miejsce urodzenia,
• adres zamieszkania oraz adres do korespondencji.

Podanie winno być podpisane i opatrzone datą.

Do wniosku należy załączyć:

• oświadczenie o posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych oraz korzystaniu z pełni praw publicznych,
• oświadczenie o niekaralności za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości.

Oświadczenia winny być podpisane przez Wnioskodawców i opatrzone datą wystawienia.

Osoby składające wniosek o zakwalifikowanie do egzaminu zobowiązane są do uiszczenia opłaty za egzamin, która obecnie wynosi 510,40 zł.
Opłatę należy wnieść w wyznaczonym terminie na numer konta bankowego organizatora egzaminu. Szczegółowe dane organizatora egzaminu niezbędne do wniesienia opłaty egzaminacyjnej będą przekazywane Wnioskodawcom odrębnym pismem przez Komisję.

Uwaga: Od 1 stycznia 2009r. osoby ubiegające się o zakwalifikowanie do egzaminu nie są zobligowane do posiadania (udokumentowania) praktyki w księgowości oraz wykształcenia. Dopiero po zdaniu egzaminu (w konsekwencji uzyskaniu zaświadczenia potwierdzającego zdanie egzaminu z wynikiem pozytywnym) osoba może ubiegać się o certyfikat księgowy, dokumentując jednocześnie m.in. posiadaną praktykę oraz wykształcenie.

Szczegółowy zakres egzaminu znajduje się na stronie Ministerstwa http://www.mf.gov.pl/dokument.php?const=1&dzial=75&id=176023, zgrupowany w trzy bloki tematyczne, za które można uzyskać następujące maksymalne liczby punktów:

• rachunkowość - 130 punktów,
• prawo podatkowe - 60 punktów,
• ubezpieczenia społeczne oraz podstawy prawa cywilnego i gospodarczego - 40 punktów.

W skład każdego z bloków wchodzi następująca liczba pytań testowych i zadań sytuacyjnych:

• rachunkowość - 30 pytań testowych i od 3 do 6 zadań sytuacyjnych,
• prawo podatkowe - 10 pytań testowych i od 2 do 4 zadań sytuacyjnych
• ubezpieczenia społeczne oraz podstawy prawa cywilnego i gospodarczego - 10 pytań testowych i od 1 do 3 zadań sytuacyjnych.

Każde pytanie testowe oceniane jest w następujący sposób:

• odpowiedź prawidłowa - dwa punkty,
• odpowiedź nieprawidłowa - minus jeden punkt,
• brak odpowiedzi - zero punktów,

Każde zadanie sytuacyjne jest oceniane w ramach skali podanej w tym zadaniu. Ocena zadania sytuacyjnego uwzględnia w szczególności spójność odpowiedzi, stopień rozwiązania zadania oraz znajomość przepisów prawa,
Wynik bloku tematycznego stanowi suma punktów dodatnich, uzyskanych za odpowiedzi prawidłowe udzielone na pytania testowe i uzyskanych za rozwiązanie zadań sytuacyjnych, pomniejszona o punkty ujemne za odpowiedzi nieprawidłowe z pytań testowych,
Warunkiem zdania egzaminu jest uzyskanie co najmniej 60 % maksymalnej liczby punktów z każdego bloku tematycznego.

Jednocześnie Ministerstwo Finansów udostępniło przykładowy zestaw egzaminacyjny, który można znaleźć pod adresem: http://www.mf.gov.pl/dokument.php?const=1&dzial=75&id=174686

Procedura uzyskania certyfikatu

Osoby ubiegające się o wydanie certyfikatu księgowego składają do Departamentu Rachunkowości Ministerstwa Finansów (ul. Świętokrzyska 12; 00-916 Warszawa) następujące dokumenty:

• wniosek o wydanie certyfikatu księgowego zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia (wzór wniosku do pobrania ze strony Ministerstwa).
• informację z Krajowego Rejestru Karnego, opatrzoną datą nie wcześniejszą niż 30 dni przed złożeniem wniosku, o niekaralności za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości,
• dokumenty potwierdzające praktykę w księgowości (np. oryginały bądź urzędowo potwierdzone kopie świadectw pracy lub zaświadczeń od pracodawcy) – z których wynikać powinno m.in. na podstawie jakiego stosunku prawnego została nabyta praktyka (np. umowa o pracę, umowa cywilnoprawna). W przypadku umowy o pracę należy wskazać wymiar czasu pracy (np. cały etat, ½ etatu), natomiast w przypadku umowy cywilnoprawnej należy podać jej charakter (odpłatny, nieodpłatny) oraz profil działalności przedsiębiorcy - czy świadczy on usługi w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Ponadto, jeżeli ze stanowiska pracy lub formy prawnej jednostki nie wynika praktyka wymagana przez przepisy ustawy o rachunkowości, dodatkowym dokumentem potwierdzającym staż pracy jest np. zakres obowiązków. W przypadku zatrudnienia w jednostce prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług prowadzenia ksiąg rachunkowych należy udokumentować rodzaj uprawnienia, na podstawie którego jednostka ta prowadzi powyższą działalność, a także szczegółowy zakres faktycznie wykonywanych przez Wnioskodawcę czynności w ramach przydzielonych obowiązków służbowych wraz ze wskazaniem dokładnego okresu ich wykonywania.
• dokumenty potwierdzające posiadane wykształcenie (np. oryginały, odpisy dyplomów i/lub świadectw ukończenia studiów bądź urzędowo poświadczone kopie). W przypadku zaś ukończenia specjalności innej niż rachunkowość dodatkowo zaświadczenie wydane przez uczelnię potwierdzające, iż plan studiów i program kształcenia ukończonej specjalności odpowiadał wymogom określonym przez organy uczelni dla specjalności rachunkowość
• w przypadku osób które złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin sprawdzający zaświadczenie potwierdzające zdanie egzaminu z wynikiem pozytywnym,

Wszystkie wzory wniosków są do pobrania ze strony internetowej Ministerstwa Finansów http://www.mf.gov.pl/dokument.php?const=1&dzial=75&id=176025

Artykuł powstał na podstawie informacji zawartych na stronie internetowej Ministerstwa Finansów http://www.mf.gov.pl/index.php?dzial=75&wysw=5&const=1

Stowarzyszenie Księgowych w Polsce Oddział Wielkopolski w Poznaniu zaprasza Państwa do udziału w Kursie przygotowującym do egzaminu na usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych, więcej informacji >>